Üstün Zihinsel Potansiyelli Çocuklar
Parlak zeka nedir? Genellikle üstün zihinsel potansiyelli çocuklara ithafen söylenen parlak zeka kavramı dahilinde merak edilen pek çok içerik mevcuttur. Öncelikle zeka ve üstün zeka gibi kavramlar üzerinde duracağımız yazımızın devamında üstün zeka belirtileri ile devam edeceğiz.
Zeka kavrama en genel şekilde düşünme, analiz yapma, akıl yürütme, edinilen bilgi kullanarak yeni şeyler üretme ve yorumlama kabiliyeti olarak ifade edilmektedir. Bununla birlikte son çalışmalar gösteriyor ki zeka tek bir etkenle açıklanamamaktadır. Genel olarak 8 zeka türü üzerinde durulmaktadır.
Üstün Zeka Belirtileri
Üstün zeka belirtileri tespiti oldukça önemlidir. Çünkü üstün zekalı çocuklarda buna yönelik bir eğitim ve yaklaşım gerekli olabilir. Üstün zekalı çocuklarda görülen ve ailelerin tespit edebileceği temel bazı belirtiler bulunmaktadır. Bu anlamda tespiti yapabilmek için bir uzmana danışmak ve psikiyatristten yardım almak faydalı ve en etkili yoldur.
Bunun yanı sıra üstün zekalı olarak ifade edilen zeka tipi yalnızca yukarıdaki 8 zeka tipinden birisini ifade etmektedir ve günümüzde genel olarak ölçülen zeka tipidir. Şimdi ailelerin tespit yapabileceği üstün zekalı çocuklara dair bazı belirtileri sunalım:
- Müzik, sanat, geometri, mekanik, bilim ya da teknoloji gibi alanlarda yüksek başarı
- Gelişmiş bir espri anlayışı
- Yüksek enerji
- Soru sormaya eğilim ve aşırı merak duygusu
- İlginç fikirler
- İyi bir gözlemci olma
- Sonuca başarılı bir şekilde ulaşma
- Yüksek bir düzeyde hayal gücü ve yaratıcılık
- Karmaşık konuları çözebilme yetisi
- Daha zor işlerde daha fazla başarılı olma durumu
- Bilgisayar kullanma becerisi
- Tartışma konularında sözel becerilerin ön plana çıkması
- Matematiksel akıl yürütmede başarı
- Gelişmiş bir kelime dağarcığı
- İyi bir uzun süreli bellek
Yukarıda bahsedilen tüm içerikler üstün zeka belirtisi olabilmektedir. Bunun yanı sıra herkeste tüm maddeler bulunmak zorunda değildir. Kişiye göre kimisi daha ön plana çıkarken kimisi daha geri planda kalabilir. Peki bu tarz içerikler incelendikten sonra; üstün zekalı çocuğun tespiti noktasında neler yapılabilir?
Üstün Zekalı Çocuğun Tespiti
Bu noktada eskiden beri ilk akla gelen unsurların başında üstün zekalılar testleri gelir. Son zamanlarda pek çok ebeveyn tarafından çocukların üstün yetenekli ya da üstün zekalı olup olmadığı noktasında tespit yapabilmek için testlere başvurulduğu bilinmektedir.
Bu tarz testler uzmanlar aracılığıyla yapılmaktadır. Doktorlar tarafından yapılan açıklamaya göre bu testler yalnızca üstün zekalı çocuklara tespit etmekte kalmıyor; aynı zamanda çocukların yıllar içinde sağlıklı gelişimlerinde takip edilmesini sağlanmalıdır.
Genellikle çocukluk çağında tespiti yapılan üstün zekalılar testinin 3 yaşından itibaren yapılabildiğine dair çalışmalar mevcuttur. Ancak genel olarak daha doğru sonuçlar için 5 yaşından itibaren yapılan testler ağırlık kazanmaktadır. Bunun yanı sıra; testlerde çıkan sonuçlar aracılığı ile çocukların eğilim gösterdiği ve daha yetenekli olduğu alanlardan ilerlemesi için bir tespit yapılması amaçlanmaktadır.
Zeka testleri belli sonuçlar ortaya koymakla birlikte her zaman %100 bir netlik ortaya koymayabilir. Bununla birlikte genelde zeka ile az uyku arasında bağlantı kurulmaktadır. Bu konuda çalışmalar sürdürülmekte birlikte henüz bir kesinlik olmadığı için doğruluğu konusunda net bir cevap verilemez. Üstün zeka belirtilerinde motor becerilerin üst düzeyde olduğu ve çok soru sormaya yatkın kişiler oldukları görülür.
Bununla birlikte genelde erken 1 yaş aralığında kendiliğinden okumayı sökmüş çocukların da pek çoğunun üstün zeka belirtileri verdiği bilinmektedir. Üstün zekalı çocuklarda rastlanan durumlardan bir diğeri de genelde dağınık olarak görülmeleridir. Ancak bu dağınıklığın içinde kendilerine ait belli bir düzen kurarlar.