Tik Bozuklukları
Tik bozuklukları tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır. Tikler temel olarak belli kas gruplarında istem dışı olarak meydana gelen ve tekrarlayan ritimsiz hareketlerdir. Genel olarak erken yaşlarda başlama eğiliminde olan tikler; çocuklarda gerilim ve iç çatışmadan kurtulmak eylemi olarak ortaya çıkar.
Tik Nedir?
Sık sık 3- 4 yaşlarından itibaren görülmeye başlanan tipler istisna olarak 1 yaş civarında da görülebilmektedir. Bunun yanı sıra en çok 6-7 ve 11-12 yaşlar arasında görüldüğü bilinmektedir. Toplum içerisinde görülme sıklığı yüzde 1 ve 2 arasında olan tik bozuklukları, erkek çocuklarda daha yoğun görüldüğü bilinen bir rahatsızlıktır. Erkek çocuklarında kızlara nazaran 2 kat daha sık görüldüğü bilinmektedir.
Tiklerin özellikleri değişiklik gösterebilir. Yukarıda açıklamaları verilen tik bozukluklarına dair diğer ayrıntılar; belli araştırmalara konu olmuştur. Yapılan araştırmalara göre sosyo-ekonomik durumlardan bağımsız olarak değerlendirilmektedir. Sıkça görülen çeşitleri dudak ve burun oynatma, kaş kaldırma ve göz kırpma gibi hareketlerdir.
Bunun dışında kimi tikler daha karmaşık olmaktadır. Kompleks olarak ifade edilen çeşitlerinde aynı sözleri tekrar etme, üzerini düzeltme ya da yüzdeki mimiklerin tekrarı görülür. Dikkat eksikliği bulunan, huzursuz ve çabuk öfkelenme eğiliminde olan çocuklarda daha fazla görülen bir rahatsızlıktır.
Tik Neden Olur?
Tam nedeni net olarak belirlenmemiş olan tik bozuklukları konusunda çevresel ve genetik sebeplerin ağırlıklı olduğu düşünülmektedir. Basit tikler olarak ifade edilen ve kompleks hale gelmemiş olan tik bozukluklarının çocukta duygu ve öfke ifadesini kazanmasıyla kısa süre içerisinde geçtiği bilinmektedir. Bunun yanı sıra aşağıdaki etkenlerin tik konusunda geçerli olduğu öngörülmektedir:
- Kişilik yapısı olarak çok duygusal, titiz karakterli ve endişe oranı yüksek çocuklarda tikler daha uzun süre devam eder.
- Çevresindeki kişilerin devamlı olarak çocuktaki tiklere odaklanması
- Tikler bulunduğu bölgenin ya da organın rahatsızlığı
- Kaygı oluşturan ya da güvensiz ortamların varlığı
- Aile içi sorunlar veya kardeş kıskançlığı
- Çocuğa yönelik beklentilerin çok fazla olması
- Çocuğun çevresindeki yaşıtlarıyla ya da kardeşleriyle kıyaslanması
- Çocuğa gösterilen sevgi azlığı ya da ilgisizlik
- Stres
- Aşırı otoriter ve baskıcı bir ortam
- Genetik etkenler
Tik Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?
Tik bozuklukları nasıl tedavi edilir? Tik bozuklukları özellikle çocuklukta başladığı için bu dönemdeki tedaviler oldukça yaygındır. Elbette yetişkinlerde de tik bozuklukları tedavisi gerçekleştirilmektedir. Genelde bu durum; çocuklarda benlik saygısını düşüşüne aile ve okul hayatında uyum sorunlarına yol açabilmektedir.
Bu anlamda ailenin ve çevrenin desteği oldukça önemlidir. Çocuğun tiklerinin belli ortamlarda ve belli durumlarda meydana çıkıyor olması neden olduğunu anlamak açısından önemlidir. Anne babada oluşan kaygı sebebiyle çocuğun davranışını kontrol etme çabası sonucunda gerginliğin dışavurumu olarak tikler artar. Çocuğa fiziksel ve duygusal fazla yük yüklemek, cezalandırmak tiklerin devamına ya da yenilerinin meydana gelmesine zemin hazırlayabilir.
Tikleri ortadan kaldırmak için öncelikle ailenin, öğretmenin ve tedavi aşamasındaki tüm kişilerin işbirliği oldukça kritik bir nokta. Çocuğa bu süreçte tüm çevresi tarafından destek olunması ve bu tiklerin istemli bir şekilde yapılmadığının ifade edilmesi gerekir. Olumlu bir şekilde benlik algısı aşılanmalı ve kendisine güven duygusunun gelişmesi için çaba gösterilmelidir.
Yetişkinlerde tik bozukluğu durumu da toplumda sık rastlanan rahatsızlıklardan birisidir. Pek çoğu çocukluktan gelmekle beraber yaş ilerledikçe de ortaya çıkabilir. Tıpkı çocuklarda olduğu gibi yetişkinlerde de bir uzmandan destek alınarak bu rahatsızlıktan kurtulmak mümkündür. Yukarıdaki tik belirtileri hem çocuklar hem de yetişkinlerin tik bozuklukları yaşayabilmesi için zemin oluşturan etkenlerdir.